Uluslararası hukukta “the right to oblivion” veya “the right to be forgotten” kavramlarının karşılığı olan unutulma hakkı, kişiye dair daha önce dijital hafızaya alınmış olan kişisel verinin kişinin talebi üzerine tekrar ulaşılamayacak biçimde yok edilmesi, silinmesi anlamına gelmektedir.

Unutulma hakkının 14 Aralık 1960 tarihinde imzalanan Paris Sözleşmesi’ne dayanan kişisel verilerin korunmasına ilişkin olduğunu savunanlar varsa da unutulma hakkı adı altında yapılan ilk kanun çalışması 2010 yılında Fransa’da yapılmıştır. Kanun teklifi, makul süreden sonra veya ilgilinin isteği doğrultusunda e-mail ve telefon mesajlarının ortadan kaldırılması internet ve telefon firmalarına yükümlülük getirilmesi konusundadır. 2012 yılında AB tarafından düzenlenen taslağın 17.maddesinde “Unutulma ve Silinme Hakkı” düzenlenmiştir. Taslak yürürlüğe girmeden Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD) tarafından alınan “Google kararı” da denilen kararla unutulma hakkına ilişkin ilk içtihat oluşmuştur. Bu karardan sonra Mayıs 2014’ten Kasım 2015’a kadar 1milyon 234 bin kullanıcı kaldırma talebinde bulunmuş bunların %42’sinin talepleri kabul edilmiştir. Ülkemizde ise 2010 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile 20.maddenin 3.fıkrasına kişisel verilerin korunmasını isteme hakkının çerçevesi eklenmiştir. Buna müteakip 7.4.2016 tarihinde 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu yürürlüğe girmiştir.

Dünya nüfusunun yarısından fazlasının aktif olarak internet kullanıcısı olması, teknolojinin gelişmesi ve verilerin hızlı bir şekilde işlenmesi unutulma hakkının kullanılmasının yaygınlaşmasına sebep olmuştur. Aynı şekilde elde edilen bilgi hukuka uygun elde edilmiş olsa da güncelliğini yitirmesi gibi sebeplerle ilgili kişinin geçmişiyle yargılanmak istememesi ya da kendisine önyargılı bir yaklaşımın olmasından çekinmesi de bu hakka ilişkin taleplerin artışına birer nedendir.

Belli kriterlerin varlığı halinde unutulma hakkının kullanılması talebinin kabul edilebilirliği artmaktadır. İlgilinin unutulma hakkının kullanabilmesi için mahkeme tarafından;

  • İlgili kişinin kamusal yaşamda önemli rol oynayıp oynamaması,
  • İlgili kişinin çocuk olup olmaması,
  • Bilginin içeriğinin doğru olup olmaması,
  • Bilginin kişinin iş hayatıyla ilgili olup olmaması,
  • Bilginin ilgili kişi hakkında hakaret, onur kırıcı iftira taşıyıp taşımaması,
  • Bilginin özel nitelikli kişisel bilgi(hassas veri) niteliğinde olup olmaması,
  • Bilginin güncel olup olmaması,
  • Bilginin ilgili kişi hakkında bir önyargıya sebep olup olmaması,
  •  Bilginin ilgili kişi hakkında bir risk içerip içermemesi,
  • Bilginin ilgili kişi tarafından yayınlanıp yayınlanmaması,
  • Bilginin gazetecilik faaliyeti kapsamında değerlendirilip değerlendirilmemesi,
  • Bilginin yayınlanmasının bir zorunluluk olup olmaması,
  • Bilginin ceza gerektiren bir suçla ilgili olup olmaması gibi kriterler incelenir.

Kriterlerin değerlendirilmesinden kısaca bahsedilecek olursa; kamusal yaşamda önemli rolü olan kimselere ait verilerin gerek kamunun bilgisine sunulması gereken bilgileri de içerebileceği gerek toplumun bazı meslekleri icra eden profesyonellerin uygulamalarından korunabileceği gibi düşüncelerle unutulma hakkının kullanım talebinin kabul edilebilirliği sıradan kimselere göre daha düşüktür. Ancak tabii ki silinmesi talep edilen veri ilgili kişinin özel hayatına ilişkin bir bilgiyse, kamusal yaşamda rolü olan kişiler hakkında da olsa silinmesi olasıdır. Başka bir kriter olan silinmesi talep edilen bilginin öznesinin bir çocuk olması durumunda gözetilmesi gereken en önemli ilke “çocuğun üstün yararı” olacaktır. Verilerin yayınlandığı sırada reşit olmayan bir kimseye dair verilerin kaldırılması talebinin kabul görme olasılığı yüksektir. Elde edilen bilginin yanıltıcı olması veya doğru olmaması, bu hakka ilişkin taleplerin kabul edilebilirliğini artırır ancak bilginin doğru olması durumunda da bilginin artık güncel olmaması ya da ilgili kişi açısından bir risk taşıması, önyargıya sebep olması ya da özel nitelikli kişisel veri olması da arama motorlarından bağlantıların kaldırılmasına yönelik taleplerin kabul görme olasılığını artıran unsurlardandır.


Stj. Av. Deniz BEKAR

© 2018 Kaptan Avukatlık Bürosu. Tüm Hakları Gizlidir. logo-footer

Bülent KAPTAN has set up his private practice as a member of Izmir Bar Association in 1991.
He was registered as Trademark and Patent Attorney to TPE (Turkish Patent Institute, not Turkish Patent and Trademark Office) in 1999. He has attended to Patent Attorneys Professional Training Programmes given by World Intellectual Property Organization as a distant education and an 8 months programme in TPE collabration with European Patent Office.

In 2002, he participated an English Translation Training for 20 months, organized by one of the M.E.B (Ministry of Education) affiliated private education institution.

He is a member of ICC Turkish National Committee and PEM Trademark and Patent Attorneys’ Assocation.

He has been writing in “Refrigeration World”, a publication of Aegean Region Refrigeration Industry and Business Association, since 2002.

He speaks English, German(A2) and Chinese (A2).

Stj. Av. Altınay TANRIYAKUL, 2000 Manisa doğumludur. Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesinden 2023 yılında mezun olmuştur. Yaşar Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Medya ve İletişim Bölümünde eğitimi devam etmektedir. İngilizce bilmektedir.

Av. Özge ERDOĞAN, 1997 Adana doğumludur. 2019 yılında İzmir Ekonomi Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olup 2019 yılından itibaren hukuk büromuzda çalışan ve aynı zamanda İzmir Ekonomi Üniversitesi’nde Özel Hukuk bölümünde yüksek lisans eğitimini sürdüren Özge ERDOĞAN ileri seviyede İngilizce bilmektedir.

 

Yönetici asistanı Selda GÜNEŞ, 1973 İzmir doğumludur. 2014 yılında Anadolu Üniversitesi Adalet bölümünden ve 2017 yılında Anadolu Üniversitesi Kamu Yönetimi bölümünden mezun olmuştur.

Selda GÜNEŞ, executive asistant, is graduated from Anadolu University, departmant of Justice in 2014 and departmant of Public Administration in 2017.

 

Trainee Lawyer Artun Alp KAPLAN has graduated from Kadir Has University Law Faculty in 2023. He wrote his thesis on the subject of Intellectual Property Rights. Artun Alp KAPLAN speaks Turkish and English.

 

Trainee Lawyer Altınay TANRIYAKUL is  graduated from Yasar University Faculty of Law in 2023. Ms. TANRIYAKUL continues her education at Yasar University, Faculty of Communication, departmant of New Media and Communication. Ms. TANRIYAKUL speaks English.

 

Selda GÜNEŞ, executive asistant, is graduated from Anadolu University, departmant of Justice in 2014 and departmant of Public Administration in 2017.


Avukat Gamze HOŞGEL, 1998 Hatay doğumludur. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden 2021 yılında mezun olmuştur. İngilizce bilmektedir.


Lawyer Gamze HOŞGEL was born in Hatay in 1998. Ms. HOŞGEL graduated from Dokuz Eylül University Faculty of Law in 2021. Ms. HOŞGEL speaks English.


Stj. Avukat Ataberk ŞİMŞİRLİ, 2001 yılında Adana’da doğmuştur. Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden 2024 yılında mezun olmuştur. İngilizce bilmektedir.


Traniee Lawyer Ataberk ŞİMŞİRLİ was born in 2001 in Adana. Ataberk ŞİMŞİRLİ has graduated from Uludağ University,Law Faculty in 2024. Mr. ŞİMŞİRLİ speaks English.